سازمان استاندارد, مانع صادرات صدها تن عسل
کسب‌وکار و صنعت زنبورداری کشور در چه شرایطی به سر می‌برد؟ مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های فراروی زنبورداران کشور چیست؟ برای یافتن پاسخ سوالات خود با رئیس سابق اتحایه زنبورداران و رئیس کنونی کانون علم، فن و بازار پرورش زنبورعسل به گفتگو نشستیم. نظر به مفصل بودن این مصاحبه آن را به دو قسمت تقسیم کردیم. آنچه می‌خوانید بخش اول این مصاحبه است.
تولید عسل بیشتر از سال گذشته
عفت رييسی سرحدی در رابطه با میزان تولید عسل امسال اظهار داشت: در مجموع، تولید عسل در مقایسه با سال قبل بیشتر بوده است. هزینه‌های مواد اولیه و نیروی کار به شدت افزایش پیدا کرده است. در شرایط کنونی که اختلاف زیادی بین ایران و ارزهای خارجی وجود دارد از دولت انتظار داشتیم که زمینه را فراهم آورد تا محصول زنبورداران کشور، امکان حضور در بازارهای جهانی و رقابت با محصولات مشابه را داشته باشد.
استانداردسازی؛ یک مطالبه ۲۰ ساله
سرحدی درادامه به مهم‌ترین مشکل زنبورداران پرداخت و گفت: متاسفانه مانع بزرگی وجود دارد. عسل ایرانی استاندارد نیست. استاندارد از نوع تشویقی است. این در حالی است که استاندارد بودن برای کشورهایی که قصد خرید عسل ایران را دارند اهمیت بسیاری دارد. استاندارد کف کیفیت است نه حداکثر کیفیت و مرغوبیت. متاسفانه علی‌رغم تلاش‌های فراوان اتحادیه زنبورداران و نشست‌هایی که از سال‌ها قبل با مسئولان سازمان ملی استاندارد داشته‌ایم نتوانسته‌ایم این موضوع را به سرانجام برسانیم. در دوره تصدی خانم فیروزبخش قول گرفتیم استاندارد اجباری عسل، تدوین شود ولی کار متوقف شد. یکی از درخواست‌های مهم ما از وزرای جهاد کشاورزی، بازرگانی، بهداشت و درمان همین بوده است.
صادرات عسل ایرانی به بهای ناچیز
وی در ادامه گفت: این موضوع باعث شده است که عسل صادر شده از ایران به حداقل قیمت، راهی بازهای جهانی شود. به نتیجه رساندن موضوع استاندارد عسل کار سختی نیست چون زیرساخت آن, که وجود عسل خوب و مرغوب و نیز وجود آزمایشگاه‌های مناسب و دقیق باشد وجود دارد. خود اتحادیه هم یک آزمایشگاه بسیار خوب دارد. در این شرایط سوال من این است که چرا موضوع استاندارد به نتیجه نمی‌رسد؟
دلیل یا بهانه؟
وی در تشریح دلایل و توجیهات سازمان ملی استاندارد و نهادهای دیگر گفت: یکی از توجیهات آن است که زیرساخت‌ها آماده نیست. به راستی جای سوال است که زیرساخت موردنیازی که از آن صحبت می‌شود چیست؟ استنباط آنها این است که عده‌ای با شکر، عسل تولید می‌کنند. عده‌ای هم عسل دست‌ساز می‌سازند. از طرف دیگر در گذشته، نبود آزمایشگاه را بهانه می‌کردند ولی این بهانه اکنون هیچ معنایی ندارد. از نبود نیروی کنترل کننده گفتند اما واقعیت آن است که کارشناسان و همکاران ما در اتحادیه‌ّها می‌توانند امر نظارت را به خوبی انجام دهند.
زنبورداری چقدر سرمایه نیاز دارد؟
«برای ورود به دنیای زنبورداری به چه مقدار سرمایه نیاز است؟» عفت رئیسی سرحدی در پاسخ این سوال اظهار داشت: در گذشته ۲۰ تا ۳۰ میلیون کفایت می‌کرد ولی نرخ تورم و افزایش هزینه‌ها باعث شده که این عدد به شدت افزایش یابد. در حال حاضر حداقل باید ۲۰۰ کندو داشت تا پرورش زنبورعسل مقرون‌به‌صرفه باشد و یک خانواده بتواند از طریق آن ارتزاق کند. قیمت هر کندو ۵۰۰ هزار تومان است. به نظر من حداقل به ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه نیاز است. کشور ما چهارفصل است و این مزیت بزرگی برای پرورش زنبورعسل است. از طرف دیگر زنبورداری یکی از راه‌های مهم حفظ ذخایر گیاهی و کشاورزی است. به خاطر نقش اساسی که زنبورداری در حفظ اکوسیستم و گرده‌افشانی دارد دولت باید از این حرفه حمایت کند. زنبورعسل ۴۶ تا ۷۰ درصد باعث جلوگیری از پوک شدن دانه‌های روغنی مثل آفتابگردان و کلزا می‌شود و ضریب تولید این نوع دانه‌ها را به شدت بالا می‌برد. این قضیه در مورد باغات سیب و پرتقال و سردرختی‌های دیگر هم صادق است و بهره‌وری را تا ۹۰ درصد افزایش می‌دهد.
زنبورداری، شغلی طاقت‌فرسا اما بدون پوشش بیمه‌ای
رئیسی سرحدی در ادامه به یکی از موضوعات مهمی که جامعه زنبوردار کشور با آن مواجه است سخن گفت: موضوع هم دیگر به بیمه تامین اجتماعی زنبورداران مربوط می‌شود.
زنبورداری شغلی پرزحمت و طاقت‌فرساست اما بسیاری از آنها امنیت شغلی ندارند. واقعیت آن است که این حرفه را باید جز مشاغل سخت و زیان‌آور به شمار آورد. کار زنبورداران به مراتب سخت‌تر از کار عشایر و روستائیان است. بیمه یک خواست حداقلی است و زنبورداران هم مثل روستائیان، باغداران و اقشار دیگر باید از بیمه و دیگر خدمات و حمایت‌ّ‌های دولت، بهره‌مند شوند. باید توجه داشت که زنبوردار تنها نیست و چند نیرو دراختیار دارد. در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی تلاش زیادی به عمل آمد تا چادر زنبورداری, کارگاه به حساب آید ولی متاسفانه اعضای این «چادر/ کارگاه» از بیمه محروم هستند. این واقعیات را در جلسه‌ای که هفته‌ای قبل با آقایان جهانگیری، حجتی، شریعتمداری و رحمانی داشتیم به عنوان نماینده زنبورداران مطرح کردم.
